فارسی
نگاهی برطبیعت باغسازی ایران و ژاپن و هم‌سنجی آن دو با بررسی مولفه های مشترک و متفاوت در مفهوم و کالبدشان
گذری بر معماری باغ ایرانی
• تاریخچه
طرح باغ های ایرانی و ساختمان های آن غالبا آمیزه ای است از سبک معماری وباغسازی پیش از اسلام مربوط به دوره های هخامنشیان و ساسانیان و شیوه های سده های بعد از آنها که ویژگی های باغسازی کلی معماری ایران را داراست و بانام معماری اسلامی شناخته میشود و همچنین برخی از تاثیراتی که ازمعماری باغسازی کشورهای دیگر پذیرفته است تکامل یافته است(نعیما،۱۳۸۵)که گفته شده است ایرانی ها از قدیم الایام به ساختن باغ و باغچه علاقه خواصی داشته اند بطوریکه اطراف خانه هایشان را عموما باغ ها و پردیس ها احاطه کرده اند،حتی ازنشانه های باغسازی در این کشور میتوان به نوشته های باقی مانده از سومریان اشاره کرد،که خلقت چنین بهشتی به دستور خدای آب فراهم آمده است و توسط خدای آفتاب به تصویر درآمده است.(Moynihan,1982)
• هندسه
باغ ایرانی همراه با پیشرفت تمدن و فرهنگ پارسیانی که در ایران استقرار یافته اند به تدریجی شکل گرفته است.دست یابی به نظم حاکم بر باغ ایرانی در زمان طولانی و همراه با تحولات تمدن و شکل گیری فرهنگ ایرانی حاصل شده است.(نعیما،۱۳۸۵)که با روی کار آمدن دولت صفویه بزرگ ترین دستاوردها در عرصه هنر معماری به دیت آمد که مهم ترین آن وجود باغ های صفویه در تاریخ باغسازی ایران محسوب میشود.(پرویشانی،۱۳۷۳)که بطور کلی باغ های ایرانی یا در زمین های مسطح بنا میشدند ،یا باغ های دشتی بودند و یا در زمین های شیبدار احداث میشدند که امکان میداد باغ را با آبشارها و درخت های بیشتر ،زیبا بسازند.بطور کلی در باغ ایرانی توجه ویژه ای به شکلهای هندسی میشد،مخصوصا شکل مربع که فاصله بین اجزاء باغ را ساده و روشن نشان میداده است ومبانیی بود برای نحوه کاشت و مقدار فاصله هر درخت و بوته از هم در باغسازی .(پیرنیا،۱۳۷۳)هندسه ی باغ ایرانی حتی از دیرباز میتوان رد آن را از هنر و صنایع دستی و نقش های تزئینی هم چون کاشی کاری ،نقوش فرشهای ایرانی و حتی فضاهای عظیم معماری دنبال کرد.(پرهوده،۱۴۰۱)
• عناصر
عناصر طبیعی باغ ایرانی شامل چهار عنصر(زمین)،(آب)،(گیاه)و(فضا)هستند وقتی در منظومه فکری معماری ایرانی و با چهارچوب مفهوم و ایده باغ در کنار هم قرار میگیرند،باغ را شکل می بخشد. در این مسیر ممکن است عناصر دیگری نیز در شکل گیری باغ مورد استفاده قرار گیرند. که یا عناصر مصنوع(مانند:کوشک،سردر) به شمارمی آیند و یا بخش های جزیی و جلوه هایی از حضور عناصراصلی باغ اند.(امیدی،۱۳۹۵)
گذری بر معماری باغ ژاپنی
• تاریخچه
برای درک تاریخ باغسازی ژاپن باید هارمونی آن را در مولفه های باغ ژاپنی جستجو کرد ،تا احساس وجود رابطه ی موثر میان طبیعت و انسان ها را که خلق میکند دید.زیرا که مردم ژاپن به میزان زیادی یکدست و همگنند بدلیل اینکه قرون متمادی در انزوا زیسته اند.بنا به همین دلیل نگاهی منفی به خارجی ها داشتند و اقتصاده پایداریشان براساس برنجکاری بود بنا به همین سبب نگاهی ویژه به طبیعت در ژاپن به وجود آمد.(سجادزاده،۱۳۸۸)پس قدمت باغسازی در ژاپن به ۱۰۰۰سال پیش بر میگردد در این تاریخ طولانی باغ های باشکوهی در ژاپن ایجاد شده و تغییرات حاصل از گذر زمان در وجوه گوناگون ،سیاست،مذهب،معماری و اصول زیبایی در جامعه ژاپن،شرایطی را برای خلق و رشد فرهنگی باغسازی فراهم کرده است.(Wayembergh&Bring,1981:7)
• هندسه
آن چه در طراحی باغ ژاپنی به چشم میخورد نظمی پنهان است ،به گونه ای که نظمی اندام وار،مجموعه ها و بناهارا در هماهنگی با طبیعت به گونه ای ارگانیک وبکر گونه کل میدهد ،که در این رشد ارگانیک توج به ناقرینگی در عین رعایت انتظام محوری مجموعه و یا تک بناها مد نظر است.(شایان،۱۳۸۱)که بطور واحد ناقرینگی باعث رشد اندام وار معماری در طبیعت باغسازی ونفوذ سیال طبیعت در فضای درونی در عرصه شناخت شهودی باغ ژاپنی و نوع ویژه ی درک از مکان به عنوان پدیده ای غیر قطعیت و سیال است.(اعتضادی،۱۳۷۹)بنابراین با وجود اینکه باغ ژاپنی ساخته و پرداخته ی دست انسان است اما تماما بازتابی ازمناظر طبیعی و بکر است که فلسفه ی پشت هر سمبلیک و نمادین برای آن ها مفهومیت کل باغ سازی و طبیعت را در بر میگیرد.(سجادزاده،۱۳۸۸)
• عناصر
طبیعت و عناصر در باغ ژاپنی کمال نهائی و ایده ال است.که باید برای حفظ آن تلاش و کوشش کرد .ژاپنی ها معتقدند که در باغ هایشان باید سرچشمه از طبیعی و بکر بودن بگیرند که پشت هر عنصرشان نمادها وجود دارند،بنابراین اعتقاد دارند که وقتی شما در جنگل وحشی نمی توانید برکه منظم و دارای هندسه پیدا کنید ،پس نباید در باغسازی چیزی شبیه آن را خلق کرد.عناصرطبعی و اصلی باغسازی ژاپنی شامل:آب،سنگ،گیاهان و عناصرمصنوع:،پل،مجسمه،فانوس می باشد.(سجادزاده،۱۳۸۸)
بررسی مولفه های قیاسی
• مفهوم
باغ ایرانی ماننده معماری،شعر،نقاشی،موسیقی و سایر آثار هنری ایران در چهارچوب سنت واصول از بدایع و ظرایفی برخوردار است و بر قله ی کمال وحدت در تنوع و تنوع در وحدت ایساده است.در باغ ایرانی هیچ چیزی بی مورد یا(یا فقط برای زیبایی)وجود ندارد.آنچه مفید ولازم است و دارای مفهومی ست که زیبا عرضه میشود و جلوه ای در کمال و جمال دارد.(نعیما،۱۳۸۵) که یکی از ابعاد نگرش مفهومی به باغ ایرانی طراحی باغ از منظر انعکاس مشخصات منظری بهشت قرآنی است،البته فقط در این بعد نیست اما در ذکر مشخصات منظری بهشت با رویکردی جزئی‌نگر به مواردی مانند جریان نهرها، سایه، سبزینگی شدید، میوه‌ها و گستردگی اشاره می‌نماید. (مهدوی نژاد، ۱۳۹۳) معتقدند که میتوان باغ ایرانی را نمودی از الگوی باغ بهشت به شمار آورد که بر پایه مفاهیم عمیق اعتقادی و جهان بینی پس از مرگ شکل میگیرد.(شاه چراغی ،۱۳۸۳)در رویکردی بصری، عناصر کالبدی ، حسی ومفهومی در باغ ایرانی (باغ دولت آباد) را تجلی مفاهیم قرآنی محیط و منظر بهشتی می¬دانند. . (پور جعفر،۱۳۹۲)همچنان در باغ ژاپنی هم ،باغ و باغسازی تنها یک عمل فیزیکی نیست،بلکه خود فعل باغسازی ،سیر و سیاحتی مقدس و مراقبتی است معنوی.مراحل اولیه این سیر و مراقبت ،طراحی و ساختن آن است و مراحل بعدی آن هرس و آرایش باغ است که موجب بقای عمر باغ تا ابد شده است.باغ های ژاپنی چیزی بیش از مناظری است که در برابر ما قرار گرفته است و به ان نگاه میکنیم.آنها سرشار از زندگی و بلکه خود حیات هستند.باغ ژاپنی در جستجوی بازنمائی ذات طبیعت است و اعتقاد بر این است که بزرگترین زیبائی در طبیعت بکر یافت میشود.در این باغ تپه ها و برکه ها آنچنان هوشمندانه طراحی شده که ارائه کننده وانمود کننده کوه ها و اقیانوس ها می باشد.اندیشه و مقصود در این نوع باغ کشاندن طیف وسیعی از طبیعت به درون یک باغ کوچک حتی یک باغچه خانگی می باشد. (سجادزاده،۱۳۸۸(بنا بر این باغ ژاپنی ابزار بسیار مهمی در طراحی معماری ژاپنی است:زیرا نه تنها بصورت سنتی در طرح معماری هر خانه در نظر گرفته میشود،بلکه معانی عمیق فرهنگی و سنتی آن جامعه را نیز منعکس می سازد که هم دارای بعد هنری هم بعد فکری و تعمق است.اصلی ترین تفکر در باغ ژاپنی کاربرد این نکته است که هر جزئی از اجزا از اهمیت ویژه ای برخوردار است و در پشت هر عنصر نمادی خفته است،بطوریکه سنگ ها نماد کوه ،فانوس نماد معابد،بوته ها نماد درختان و حوض ها نماد دریا ودریاچه ها هستند.(پناهی،۱۳۹۸)
• کالبد
در باغ ایرانی محیط بیرونی باغ عمدتاً به شکل مربع کامل یا مستطیل است و با دیوار نسبتاً مرتفعی محصور است . ارتفاع دیوراها با توجه به جنبه های ایمنی و عوامل اقلیمی در هر محل متفاوت است . دیوار فضای باغ را به طور کامل مشخص از محیط پیرامون جدا می کند . دیوار بر جدایی دو عرصه فضای بیرون فضای درون باغ تأکید میکند . درختانی که در حاشیه دیوار باغ به تبع هندسه آن کاشته می شود نیز همگی همسو با هندسه دیوار باغ بوده و بر نقش آن به عنوان یک چارچوب می افزاید . فضای کلی درونی به ما تبعیت از ساختار هندسی و با خطوط عمود بر هم به فضاهای جزئی تر تقسیم می شود که این دو محور فضای باغ را به چهار قسمت تقسیم می کند .(مسعودی،۱۳۸۸)اما باغ ژاپنی مانند منظر وچشم اندازی طبیعی به چشم می آید ویک هماهنگی کامل در مواجهه میان انسان و طبیعت می باشد،یک ارتباط اصیل و صریح با تعادلی ظریف و پیچیده که همیشه نیاز به تعریف دوباره دارد. شرکت و دخالت انسان در وجود ،همیشه در تغییر باغ ،نه تنها در شکل گیری و ایجاد ان ،بلکه در حفظ و نگهداری باغ و در اخر در مقابل دید و نگاه کسی که در آن می زند غیر قابل تفکیک است.(نجفی،۱۳۸۷) در حالی که یک محور تنها و مجرد در باغ شوک ذهنی به انسان تحمیل میکند باغ ژاپنی مناظر و چشم اندازهای متغیری را از نقاط دید متنوع با پختگی و پیچیدگی برخاسته از هوشیاری و درایت به نمایش می.گذارد باغ از اهمیت تاریخی زیادی برخوردار است که گویی در ابتدا توسط یک مجسمه ساز ساخته شده و شکل گرفته تا یک .باغبان خصوصاً در هر شرایطی باغ ژاپنی نشان دهندهٔ حالت بخصوصی است اما این حالت بخصوص میتواند مطابق با افرادی که از باغ دیدن میکنند بسیار متغیرباشد.ژاپنی ها به هنگام ساخت باغ دقت زیادی در انتخاب عناصر ترکیبی آن می.کنند تقلید ژاپنی ها از اماکن طبیعی در باغ سازی بسیار حیرت انگیز است.(پناهی،۱۳۹۸)
English
A Glimpse into Iranian Garden Architecture
History
The design of Iranian gardens and their buildings is often a blend of pre-Islamic architectural and gardening styles from the Achaemenid and Sasanian periods, along with methods from the centuries that followed, which embody the general characteristics of garden design and architecture in Iran, recognized as Islamic architecture. Additionally, it has evolved through influences from the gardening architecture of other countries. It is said that Iranians have had a special interest in creating gardens and green spaces since ancient times, to the extent that their homes are generally surrounded by gardens and orchards. Even remnants of gardening practices in this country can be traced back to the Sumerians, where the creation of such a paradise was ordered by the god of water and depicted by the sun god.
Geometry
The Iranian garden has gradually developed alongside the advancement of the civilization and culture of the Persians who have settled in Iran. Achieving the order governing the Iranian garden has taken a long time and has been accompanied by the transformations of civilization and the formation of Iranian culture. With the rise of the Safavid dynasty, the greatest achievements in the field of architectural art emerged, the most significant of which is the existence of Safavid gardens, which are considered a major milestone in the history of garden design in Iran. Generally, Iranian gardens were either built on flat land, or they were plain gardens, or they were established on sloped land, which allowed for the creation of beautiful gardens with waterfalls and more trees. In general, special attention was paid to geometric shapes in the Iranian garden, especially the square shape, which clearly and simply illustrated the distances between the components of the garden and served as a basis for the planting method and the spacing of each tree and shrub. The geometry of the Iranian garden can even be traced back to ancient times through art, handicrafts, and decorative patterns such as tile work, designs of Persian carpets, and even vast architectural spaces.
Elements
The natural elements of an Iranian garden include four elements: (land), (water), (plant), and (space). When these elements are placed together within the conceptual framework of Iranian architecture and the idea of a garden, they shape the garden itself. In this process, other elements may also be utilized in the formation of the garden, which can either be artificial elements (such as: pavilions, entrance gates) or minor parts and manifestations of the main elements of the garden.
A Glimpse into Japanese Garden Architecture
History
To understand the history of Japanese gardening, one must seek its harmony in the components of a Japanese garden, in order to perceive the effective relationship between nature and humans that it creates. This is because the people of Japan are largely uniform and homogeneous due to having lived in isolation for centuries. For this reason, they have had a negative view of foreigners, and their sustainable economy was based on rice cultivation, which led to a special perspective on nature in Japan. Thus, the history of gardening in Japan dates back to 1,000 years ago. During this long period, magnificent gardens were created in Japan, and the changes resulting from the passage of time in various aspects—politics, religion, architecture, and aesthetic principles—have provided conditions for the creation and growth of a gardening culture.
Geometry
What stands out in the design of a Japanese garden is a hidden order, such that an organic and harmonious arrangement of elements and structures aligns with nature, creating a pristine whole. In this organic growth, attention is given to irregularities while maintaining the central order of the ensemble or individual structures. This irregularity, as a unit, fosters the organic growth of architecture within the context of gardening and the fluid infiltration of nature into the inner space, contributing to an intuitive understanding of the Japanese garden and a unique perception of place as a phenomenon of uncertainty and fluidity. Therefore, although the Japanese garden is crafted by human hands, it is entirely a reflection of natural and pristine landscapes, where the philosophy behind each symbolic and emblematic element encompasses the overall significance of gardening and nature.
Elements
Nature and elements in a Japanese garden represent ultimate perfection and ideals that must be preserved through effort and diligence. The Japanese believe that their gardens should draw inspiration from natural and pristine sources, as every element carries symbolic meanings. Therefore, they hold that since you cannot find a neatly arranged and geometrically structured pond in a wild forest, you should not create anything similar in garden design. The fundamental and natural elements of Japanese gardening include: water, stone, plants, and artificial elements such as bridges, sculptures, and lanterns.
Analysis of Comparative Components
Concept
The Iranian garden, like architecture, poetry, painting, music, and other artistic works of Iran, is characterized by innovations and subtleties within the framework of tradition and principles. It stands at the pinnacle of perfection, embodying unity in diversity and diversity in unity. In the Iranian garden, nothing is superfluous or exists solely for beauty. What is useful and necessary is presented beautifully and has an aspect of perfection and beauty. One conceptual perspective on the Iranian garden is its design as a reflection of the characteristics of the Qur’anic paradise. However, this is not the only aspect; when mentioning the characteristics of paradise, it refers to details such as the flow of streams, shade, lush greenery, fruits, and expansiveness. It is believed that the Iranian garden can be seen as a manifestation of the model of the garden of paradise, shaped by profound beliefs and worldviews regarding the afterlife. From a visual perspective, the physical, sensory, and conceptual elements in the Iranian garden (such as the Garden of Dowlat Abad) are seen as manifestations of Qur’anic concepts of environment and heavenly landscape.
Similarly, in the Japanese garden, gardening is not merely a physical act; rather, the act of gardening itself is a sacred journey and a spiritual practice. The initial stages of this journey and care involve its design and construction, while the subsequent stages include pruning and arranging the garden, which ensures its longevity. Japanese gardens are more than mere landscapes that we observe; they are filled with life and are, in fact, life itself. The Japanese garden seeks to represent the essence of nature, with the belief that the greatest beauty is found in pristine nature. In this garden, hills and ponds are designed so intelligently that they mimic mountains and oceans. The thought and intention behind this type of garden is to bring a wide range of nature into a small garden, even a home garden. Therefore, the Japanese garden is a very important tool in Japanese architectural design: it is not only traditionally considered in the architectural design of every house but also reflects the deep cultural and traditional meanings of that society, encompassing both artistic and intellectual dimensions. The main idea in the Japanese garden is the application of the notion that each component holds special significance, with a symbol lying behind each element; for instance, stones symbolize mountains, lanterns symbolize temples, shrubs symbolize trees, and ponds symbolize seas and lakes.
the body
In an Iranian garden, the outer environment is primarily in the shape of a complete square or rectangle and is enclosed by relatively high walls. The height of the walls varies depending on safety considerations and climatic factors in each location. The wall completely delineates the garden space from the surrounding environment. It emphasizes the separation between the outer space and the inner space of the garden. The trees planted along the garden wall, in accordance with its geometry, are all aligned with the geometry of the garden wall, enhancing its role as a framework. The overall inner space is divided into smaller areas following the geometric structure, with perpendicular lines dividing the garden space into four sections.
In contrast, a Japanese garden appears as a natural landscape and embodies a complete harmony between humans and nature, establishing a genuine and explicit connection with a delicate and complex balance that always requires redefinition. Human participation and intervention in existence are inseparable from the transformation of the garden, not only in its formation and creation but also in its preservation and maintenance, ultimately affecting the perception of anyone who visits it. While a single, abstract axis imposes a mental shock on individuals, the Japanese garden presents varied landscapes and views from diverse perspectives, showcasing maturity and complexity arising from awareness and insight. The garden holds significant historical importance, as if it were initially crafted and shaped by a sculptor rather than a gardener. Particularly under any circumstances, the Japanese garden represents a specific state, but this state can vary greatly depending on the individuals visiting the garden. The Japanese pay great attention to the selection of its composite elements when creating a garden, and their imitation of natural places in garden design is truly astonishing.
